Choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa) jest schorzeniem którego istotą jest stałe lub okresowe zaburzenie równowagi pomiędzy zapotrzebowaniem serca na tlen i energię, a możliwościami ich dostawy. Nierównowaga ta szczególnie zaznacza się w trakcie wysiłku fizycznego, gdyż szybciej i silniej kurczące się wówczas serce potrzebuje więcej tlenu. Przyczyną choroby niedokrwiennej serca jest miażdżyca tętnic wieńcowych, czyli naczyń zaopatrujących serce w tlen oraz substancje odżywcze niezbędne do prawidłowego jego funkcjonowania. Miażdżyca jest procesem odkładania się złogów tłuszczowo-wapniowych w postaci blaszki miażdżycowej w błonie wewnętrznej naczyń, których obecność stopniowo prowadzi do zawężania światła naczyń. Zwężone tętnice wieńcowe nie są w stanie sprostać zwiększonemu zapotrzebowaniu serca na tlen co wywołuje niedotlenienie mięśnia sercowego. W skrajnych przypadkach może dojść do pęknięcia blaszki miażdżycowej, w wyniku czego powstaje zakrzep mogący całkowicie zamknąć tętnicę wieńcową, co może doprowadzić do martwicy mięśnia sercowego, czyli do jego zawału.

Obraz kliniczny choroby wieńcowej jest dość zróżnicowany. Najczęstszą postacią jest stabilna choroba niedokrwienna serca, określana jako dławica piersiowa stabilna. Typowym wówczas objawem jest ból w klatce piersiowej, zlokalizowany zamostkowo, o charakterze dławienia, gniecenia, pieczenia, z tendencją do promieniowania głównie do lewej kończyny górnej, szyi, żuchwy, czy okolicy międzyłopatkowej. Ból wieńcowy jest niezależny od pozycji ciała ani od cyklu oddechowego. Charakterystyczną cechą dla stabilnej choroby niedokrwiennej jest występowanie bólu najczęściej w czasie wysiłku fizycznego oraz jego szybkie ustępowanie w czasie odpoczynku lub po 1-3 minut od zażycia podjęzykowo nitrogliceryny. W sytuacji gdy ból w klatce nie ustępuje pomimo odpoczynku, czy przyjęcia przepisanej wcześniej przez lekarza nitrogliceryny należy skontaktować się z Pogotowiem Ratunkowym.

Czynnikami wyzwalającymi ból może być również duży stres, ekspozycja na niską temperaturę czy obfity posiłek. Należy zaznaczyć, że istnieje również tzw. maska czy równoważniki stabilnej dławicy piersiowej, to znaczy objawy mogące sugerować inne schorzenia, w rzeczywistości jednak będące objawami choroby wieńcowej. Występują one częściej u kobiet, osób starszych oraz chorujących na cukrzycę. Możemy do nich zaliczyć duszność wysiłkową, zmęczenie, ból brzucha oraz nudności.

Na chorobę wieńcową ma wpływ duża liczba czynników ryzyka, które można podzielić na niemodyfikowalne i modyfikowalne. Do niemodyfikowalnych należą takie, na które nie mamy wpływu jak np. wiek, płeć (częściej chorują mężczyźni niż kobiety przed menopauzą) czy skłonności genetyczne. Modyfikowalne czynniki ryzyka mogą być natomiast ograniczone pod wpływem prawidłowego zdrowego stylu życia lub/i stosowania leków. Zaliczamy do nich: nadciśnienie tętnicze, zwiększone stężenie triglicerydów, cholesterolu LDL (złego), zaś niskie stężenie cholesterolu HDL (dobrego) we krwi, cukrzyca, nadwaga i otyłość, nieprawidłowe odżywianie, nadmierne spożycie alkoholu, palenie papierosów, mała aktywność fizyczna, stres, zespół metaboliczny.

Leczenie choroby wieńcowej jest złożone, zawsze opiera się na regularnym stosowaniu odpowiednio dobranych leków, zmianie stylu życia (redukcja wagi ciała, zaprzestanie palenia tytoniu, regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta), leczeniu chorób towarzyszących m.in. nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, hipercholesterolemii. W wybranych przypadkach istnieje możliwość leczenia zabiegowego polegającego na przezskórnym poszerzeniu zwężonych naczyń wieńcowych. Ciężkie postacie choroby wieńcowej mogą wymagać leczenia za pomocą operacji kardiochirurgicznej polegającej na wytworzeniu pomostów naczyń wieńcowych.

Brak leczenia choroby wieńcowej powoduje, że objawy choroby narastają. Coraz mniejszy wysiłek fizyczny powoduje dolegliwości, chory staje się mniej aktywny, jego samopoczucie ulega pogorszeniu, a choroba ulega jeszcze większemu nasileniu. Nieleczona choroba niedokrwienna znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca, który być przyczyną śmierci.